พันธุ์ไม้และสัตว์ป่า

           ประกอบด้วย ป่าดิบแล้ง สังคมพืชชนิดนี้ปรากฏตามร่องห้วยที่ชื้นจัดในระดับที่ค่อนข้างสูงและบริเวณริมลำห้วยที่เป็นที่ราบอันเป็นแหล่งรวมของหินตะกอน เป็นป่าที่แปรสภาพมาจากป่าดิบชื้น ดินมีความชุ่มชื้น พื้นป่ารกที่ประกอบไปด้วย ไม้พุ่ม ไม้ล้มลุก เถาวัลย์ หวาย กล้วยป่า ไผ่ชนิดต่าง ๆ และมีเฟิรน์ กล้วยไม้เกาะอยู่ทั่วไป มีพันธุ์ไม้ที่ไม่ผลัดใบขึ้นผสมอยู่กับพันธุ์ไม้ที่ผลัดใบ พันธ์ไม้สำคัญในเรือนยอดชั้นบน ได้แก่ ไม้ยางแดง ยางขาว ยางปาย ตะเคียนทอง ยมหิน ยมหอม ตาเสือ กระบก ตะแบกใหญ่ และไทร ไม้ในเรือนยอดชั้นรองและไม้พุ่มขนาดกลาง ได้แก่ ขะเจ้า ค้างคาว ชมพู่ป่า มะไฟป่า หมีเหม็น เป็นต้น ป่าดิบเขา พบกระจายพันธุ์ตามพื้นที่ที่ระดับความสูง 9,000 ขึ้นไป จะอยู่บริเวณป่าสองข้างทางเส้นทางบ้านแม่สวรรค์น้อยไปบ้านแม่สวรรค์หลวง พันธุ์ไม้ประกอบด้วย ไม้ทะโล้ พืชวงค์ไม้ก่อ ได้แก่ ก่อสีเสียด ก่อเดือย ก่อแป้น พันธ์ไม้ชั้นกลาง ได้แก่ ปรงเขา เป้ง เป็นต้น ป่าสน สังคมพืชป่าชนิดนี้พบทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ ของวนอุทยานและบริเวณที่ทำการฯ เป็นป่าสนสามใบ ขึ้นปะปนอยู่กับไม้ใบกว้างตระกูลก่อ เรือนยอดไม่ค่อยชิดติดกันพื้นป่าจะโล่ง พันธ์ไม้เด่นประกอบด้วย ไม้สนสามใบ และป่าเบญจพรรณ เป็นป่าผลัดใบค่อนข้างโปร่ง พบบริเวณตีนเขาขึ้นไป ตามเชิงเขาริมห้วยแม่สวรรค์น้อย ประกอบด้วยไม้หลายชนิดขึ้นปะปนกัน ไม้ขนาดเล็กถึงไม้ขนาดกลาง ไม้เด่นที่สำคัญที่พบในพื้นที่ ได้แก่ ไม้สัก แดง รกฟ้า กระพี้จั่น กระพี้เขาควาย สมอพิเภก สมอไทย งิ้วป่า ซื้อ มะกอก ทองหลาง เป็นต้น นอกจากนี้ยังพบไม้ชั้นรองที่สำคัญที่เป็นองค์ประกอบของป่าชนิดนี้ เช่น ไผ่ป่า ไผ่บง ไผ่หก ไผ่ซาง เป็นต้น พืชสมุนไพร พื้นป่าโดยรอบน้ำตกแม่สวรรค์น้อย มีพืชสมุนไพรที่มีค่าและหายากนานาชนิด ได้แก่ ชะพลู สะบ้า สะอ่าน ส้มป่อย ดอกดิน บอระเพ็ด มะเกลือ เปล้าน้อย เพกา กระชายป่า ข่าป่า โด่ไม่รู้ล้ม ฟ้าทะลายโจร ข่อย ดีหมี มะแว้งเครือ มะแว้งต้น มะกล่ำตาแดง เป็นต้น

          นอกจากนี้ในพื้นที่ป่าโดยรอบน้ำตกแม่สวรรค์น้อย มีสมุนไพรที่มีค่าและหายากหลายชนิด ได้แก่ ชะพลู สะบ้า สะค้าน ส้มป่อย ดอกดิน บอระเพ็ด มะเกลือ เปล้าน้อย กระทือ เพกา ข่าป่า ว่านนกคุ้ม กระชายป่า โด่ไม่รู้ล้ม ฟ้าทะลายโจร ข่อย ดีหมี มะแว้งเครือ มะแว้งต้น มะกล่ำตาแดง เป็นต้น

          สัตว์ป่าที่พบ สามารถจำแนกได้ คือ สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ได้แก่ หมูป่า เก้ง ลิง กระต่ายป่า ตุ่น นิ่ม กระรอก กระแต อีเห็น ค้างคาว ชะนี เป็นต้น สัตว์ปีก ได้แก่ ไก่ป่า นกขุนแผน นกพญาไฟสีแดง นกเขา นกหัวขวาน นกโพระดก นกปรอด นกเค้าแมว นกกระเต็น นกแซงแซว นกดุเหว่า เหยี่ยว เป็นต้น สัตว์เลื้อยคลาน ได้แก่ งู กิ้งก่า ตุ๊กแก เป็นต้น สัตว์สะเทิ้นน้ำสะเทิ้นบก ได้แก่ กบภูเขา เขียดแลว คางคก เป็นต้น และสัตว์น้ำ ได้แก่ ปลากั้ง ปลาแขยง เป็นต้น