พันธุ์ไม้และสัตว์ป่า

        วนอุทยานน้ำตกผาหลวงมีทรัพยากรป่าไม้ มีชนิดป่าที่สำคัญคือ ป่าเต็งรัง (Dry Diptercarp Forest) ประมาณร้อยละ 80 ของพื้นที่ ไม้สำคัญที่พบ คือ เต็ง (Shorea obtuse)  รัง (Shorea siamensis Miq.) เหียง (Dipterocarpus obtusifolius Miq.) พะยอม (Shorea roxburghii G.Don) กระบก (Irvingia malayana) แดง (Xylia xylocarpa (Roxb)) ป่าเบญจพรรณ (Mixed Decidaous Fofest) ประมาณร้อยละ 15 ของพื้นที่ ไม้สำคัญที่พบ คือ ประดู่ (Pterocarpus macrocarpus Kurz) ตะแบกเปลือกบาง ( Lagerstocmia Duperreana Perre) กาสามปีก (Vitex Pinnata Linn.) สาธร ( Millettia Leucaantha Kurz.) ส้านใหญ่ (Dillenia Obvata) ติ้วเกลี้ยง (Cratoxylum Cochinensis) ป่าดิบแล้ง (Dry Evegreen Forest) ) ประมาณร้อยละ 5 ของพื้นที่ ไม้สำคัญที่พบ กระบาก (Anisoptera Costata) (Hopea.sp.) มะพอก (Parinari Anamense) คอแลน (Nephelium Hypoleucum) ยางโอน(Polyalthia Viridis) เสม็ดแดง (Eugenia Cinerea) พลองใบเล็ก(Dialium Cochinch inense) เฉลียงพร้านางแอ (Carallia Branciata)

        นอกจากนี้พื้นที่มีความโด่ดเด่นของสังคมพืชบนลานหิน (Rocky Area) จะมีไม้พุ่มเช่น ข่อยหินหรือพุดผา เล็บเงือก เอนอ้า นางฟ้าจำแลง นอกจากนี้ยังมีดอกหญ้าที่มีสีสันสวยงามขึ้นอยู่หลายชนิด ได้แก่ ดุสิตา สร้อยสุวรรณา มณีเทวา ทิพย์เกสร สรัสจันทร และอื่นๆ อีกหลายชนิด เช่น ดอกบานค่ำ กล้วยไม้แดงอุบล เป็นต้น

สัตว์ป่า

เนื่องจากพื้นที่ส่วนใหญ่สภาพป่าเป็นป่าเต็งรัง ที่มีลักษณะเป็นป่าโปร่ง สลับกับพลานหิน มีชุมชนที่ตั้งอยู่รอบๆ แนวเขต 10  หมู่บ้าน สัตว์ป่าขนาดใหญ่ไม่ค่อยมีให้เห็น นอกจาก สัตว์ป่าขนาดเล็ก เช่น

         สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม  ได้แก่ กระแต (Tupaia Gils (Diards) กระต่ายป่า (Lepus Pequensis Blyth ค้างคาวยอดกล้วยผีเสื้อ  (Kerivoula picta) เป็นต้น 

         นก (Birds) ค่อนข้างจะพบเห็นได้ตลอดเวลาทั่วพื้นที่ ส่วนใหญ่เป็นนกที่เลือกถิ่นอาศัยในรูปของป่าเต็งรัง และป่าเบญจพรรณ นกที่พบ เช่น นกแต้วแล้วธรรมดา
(Pitta moluccensis) นกจับแมลงหัวจุกดำ (Hypothymis azurea) เหยี่ยวขาว (Elomus Caerulin(Desfontoines) และนกเขาเปล้าธรรมดา (Treron Curvirostra (Gmelin) นกกระแตแต้แว๊ด (Vanellus indicus) เป็นต้น

         สัตว์เลื้อยคลาน (Reptile) พบ จิ้งจกดินลายจุด (Phyllodactylus Siamensis Boulenger) กิ่งก่าแก้ว (Cales Emma Gray) และงูจงอาง (Ophiophagus Hannah) งูกะปะ (Calloselasma rhodostoma) งูเขียวพระอินทร์ (Chrysopelea ornate) และงูหมอก(Psammodynastes pulverulentus) เป็นต้น