พันธุ์ไม้และสัตว์ป่า 

        มีลักษณะเป็นป่าในพื้นที่ชุ่มน้ำ หรือป่าบุ่งป่าทาม ซึ่งเป็นป่าที่มีน้ำท่วมถึงและน้ำขังในบางส่วนของพื้นที่ พันธุ์ไม้โดยส่วนใหญ่จึงเป็นพันธุ์ไม้ที่ทนต่อสภาพการแช่ขังของน้ำและสภาพแล้งได้เป็นอย่างดี มีพันธุ์ไม้หลายชนิด ได้แก่ ยางนา พะยูง กระเบา มะค่าโมง มะคำป่า ก้ามปู ชมพู่ป่า หว้า  ตะเคียนทอง ตะแบกใหญ่ สภาพป่าโดยทั่วไปจัดว่าเป็นป่าดั้งเดิม สามารถสังเกตได้จากขนาดของต้นไม้ที่มีขนาดใหญ่ มีไม้พื้นล่างน้อย นอกจากนี้ยังมีต้นยางนาขนาดใหญ่ อายุกว่า 100 ปี

        พืชพรรณในป่าแห่งนี้มีความสำคัญต่อระบบนิเวศเป็นอย่างมาก เป็นแหล่งกักเก็บความอุดมสมบูรณ์และดูดซับน้ำใต้ดิน ช่วยกรองมลพิษและป้องกันการกัดเซาะพังทลายที่เกิดจากการพัดพาของแม่น้ำที่ไหลผ่านพื้นที่ บทบาทของพืชพรรณในวนอุทยานโกสัมพีที่สำคัญอีกอย่างหนึ่งคือเป็นแหล่งอาหารและแหล่งอาศัยของสัตว์ป่า โดยเฉพาะลิงแสมที่อาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ซึ่งลิงแสมสีทองจัดเป็นชนิดพันธุ์หายาก