นิยามศัพท์และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง

พระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562
 
มาตรา 4  
"สัตว์ป่าควบคุม"  หมายความว่า สัตว์ป่าที่ได้รับความคุ้มครองตามอนุสัญญาว่าด้วยการค้าระหว่างประเทศซึ่งชนิดสัตว์ป่าและพืชป่าที่ใกล้สูญพันธุ์ และสัตว์ป่าอื่นที่ต้องมีมาตรการควบคุมที่เหมาะสม ตามที่กำหนดไว้ในพระราชบัญญัตินี้
 
มาตรา 9  

การกำหนดให้สัตว์ป่าชนิดใดเป็นสัตว์ป่าควบคุม ให้เป็นไปตามประกาศของรัฐมนตรี

ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่อง กำหนดให้สัตว์ป่าบางชนิดเป็นสัตว์ป่าควบคุม พ.ศ. 2565
แบ่งสัตว์ป่าควบคุมเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่
กลุ่มที่ 1
สัตว์ป่าที่ได้รับการคุ้มครองตามอนุสัญญาว่าด้วยการค้าระหว่างประเทศซึ่งชนิดสัตว์ป่าและพืชป่าที่ใกล้สูญพันธุ์
1,014 รายการ
 
กลุ่มที่ 2
สัตว์ป่าอื่นที่ต้องมีมาตรการควบคุมที่เหมาะสม
                                                                                   
86 รายการ
 
มาตรา 19  

วรรคหนึ่ง
ผู้ใดจะมีไว้ในครอบครองซึ่งสัตว์ป่าควบคุม ตามมาตรา 9 เฉพาะชนิดที่รัฐมนตรีประกาศกำหนด หรือซากสัตว์ป่าดังกล่าว ให้แจ้งการครอบครองต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ เว้นแต่เป็นการครอบครองตามใบอนุญาตค้าสัตว์ป่าโดยผู้รับใบอนุญาตค้าตามมาตรา 30

ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่อง กำหนดชนิดสัตว์ป่าควบคุมที่ต้องแจ้งครอบครอง พ.ศ. 2565
ซึ่่งมีชนิดสัตว์ป่าควบคุมที่ต้องแจ้งครอบครอง จำนวน 67 ชนิด
ฝ่าฝืนตามมาตรา 19 วรรคหนึ่งนี้ มีโทษตามตามมาตรา 90
จำคุกไม่เกิน 1 ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
 

วรรคสอง
หลักเกณณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการแจ้งและการรับแจ้ง และการครอบครอง ให้เป็นไปตามระเบียบที่อธิบดีกำหนด โดยความเห็นชอบของคณะกรรมการ

ระเบียบกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ว่าด้วยการแจ้งและการรับแจ้ง และการครอบครอง ซึ่งสัตว์ป่าควบคุมและซากสัตว์ป่าควบคุม พ.ศ. 2565
"ผู้แจ้งการครอบครอง"  หมายความว่า ผู้แจ้งความประสงค์จะมีไว้ในครอบครองซึ่งชนิดสัตว์ป่าควบคุมและซากสัตว์ป่าควบคุมที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมประกาศกำหนดตามมาตรา 9 แห่งพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562
"สัตว์ป่าควบคุม"  หมายความว่า สัตว์ป่าควบคุมชนิดที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมประกาศกำหนดตามมาตรา 9 แห่งพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562
"ซากสัตว์ป่าควบคุม"  หมายความว่า ซากสัตว์ป่าควบคุมชนิดที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมประกาศกำหนดตามมาตรา 9 แห่งพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562
"สัตว์ป่าควบคุมชนิด ก"  หมายความว่า สัตว์ป่าควบคุมตามระเบียบนี้ที่ต้องมีมาตรการควบคุมที่เข้มงวดด้วยลักษณะสายพันธุ์มีความดุร้ายหรือด้วยลักษณะนิสัย พฤติกรรม อาจสร้างความหวาดกลัว หรือทำอันตรายต่อชีวิต ร่างกาย หรือทรัพย์สินของมนุษย์ ได้แก่ สัตว์ป่าควบคุมประเภทกลุ่มสัตว์กินเนื้อขนาดใหญ่ กลุ่มลิงขนาดใหญ่ และงูขนาดใหญ่
"สัตว์ป่าควบคุมชนิด ข"  หมายความว่า สัตว์ป่าควบคุมตามระเบียบนี้นอกจากสัตว์ป่าควบคุมชนิด ก
 
สาระสำคัญของระเบียบ แบ่งออกเป็น 6 หมวด ดังนี้
          หมวดที่ 1  การแจ้งการครอบครองสัตว์ป่าควบคุม หรือซากสัตว์ป่าควบคุม
          หมวดที่ 2  การพิจารณาคำขอแจ้งการครอบครอง
          หมวดที่ 3  เครื่องหมายและรหัสประจำตัวสัตว์ป่าควบคุมและซากสัตว์ป่าควบคุม
          หมวดที่ 4  การครอบครองสัตว์ป่าควบคุม หรือซากสัตว์ป่าควบคุม
          หมวดที่ 5  การโอนการครองครองและใบแทนใบแจ้งการครอบครอง
          หมวดที่ 6  การกำกับดูแล
                         ทั้งนี้ ในหมวดที่ 6 ให้นำ ระเบียบกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ว่าด้วยการแจ้งและการรับแจ้ง การออกใบอนุญาตหรือใบรับรอง การกำหนดอายุใบอนุญาตหรือใบรับรอง การต่ออายุใบอนุญาตหรือใบรับรอง การโอนใบอนุญาตหรือใบรับรอง การออกใบแทนใบอนุญาตหรือใบรับรองสำหรับการครอบครองสัตว์ป่าสงวน ซากสัตว์ป่าสงวน สัตว์ป่าคุ้มครอง ซากสัตว์ป่าคุ้มครอง ผลิตภัณฑ์จากซากสัตว์ป่าคุ้มครอง และะการจำหน่าย จ่าย หรือโอนสัตว์ป่าสงวนและสัตว์ป่าคุ้ครอง พ.ศ. 2564 ในหมวดที่ 1 ส่วนที่ 3, 4, 5, 6  และ 7 มาใช้บังคับแก่การกำกับดูแล การครองครองสัตว์ป่าควบคุมและซากสัตว์ป่าควบคุม โดยอนุโลม โดยให้ถือว่า
                          (1) ใบอนุญาตครองครองสัตว์ป่าสงวนชั่วคราว หมายถึง ใบรับแจ้งสัตว์ป่าควบคุม
                          (2) ใบรับรองซากสัตว์ป่าสงวน หมายถึง ใบรับแจ้งซากสัตว์ป่าควบคุม
                          (3)  สัตว์ป่าสงวน หมายถึง สัตว์ป่าคุ้มครอง
                          (4)  ซากสัตว์ป่าสงวน หมายถึง ซากสัตว์ป่าควบคุม
 
ไม่ปฏิบัติตามระเบียบที่ออกตามมาตรา 19 วรรคสองนี้ มีโทษตามตามมาตรา 91
จำคุกไม่เกิน 6 เดือน หรือปรับไม่เกิน 50,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
 
มาตรา 20  

ในกรณีที่มีการออกประกาศกำหนดชนิดสัตว์ป่าควบคุมตามมาตรา 19 วรรคหนึ่ง ให้ผู้มีไว้ในครอบครองซึ่งสัตว์ป่าควบคุมอยู่ก่อนวันที่ประกาศนั้นมีผลใช้บังคับแจ้งการครอบครองสัตว์ป่าควบคุมตามมาตรา 19 วรรคสอง ต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ภายในเวลาที่อธิบดีกำหนดโดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา ซึ่งกำหนดเวลาดังกล่าวจะต้องไม่น้อยกว่าสามสิบวัน พร้อมเผยแพร่ให้สาธารณชนทราบตามวิธีการที่อธิบดีกำหนดเป็นเวลาไม่น้อยกว่าสามสิบ (30) วัน

ประกาศกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช เรื่อง กำหนดระยะเวลาการแจ้งการครองครองสัตว์ป่าควบคุม ที่มิใช่สัตว์น้ำ พ.ศ. 2565