พื้นที่สงวนชีวมณฑลดอยเชียงดาว

พื้นที่สงวนชีวมณฑลดอยเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ เป็นพื้นที่สงวนชีวมณฑลลำดับที่ 5 ของประเทศไทย ได้รับการขึ้นทะเบียนในปี พ.ศ. 2564

พื้นที่สงวนชีวมณฑลดอยเชียงดาวมีเนื้อที่ 536,931 ไร่ (85,909.04 เฮกตาร์) มีความโดดเด่นด้านภูมิทัศน์ด้วยภูเขาหินปูนของดอยหลวงเชียงดาว ซึ่งเป็นยอดเขาสูงเป็นอันดับสามของประเทศไทย พื้นที่ดอยเชียงดาวเป็นส่วนหนึ่งของลุ่มน้ำปิงตอนบนโดยมีทั้งระบบนิเวศดั้งเดิมที่ได้รับการปกปักษ์รักษามาอย่างยาวนาน และพื้นที่ที่ได้รับการฟื้นฟูให้คืนความสมบูรณ์ของระบบนิเวศป่าไม้มาเป็นเวลาไม่น้อยกว่าสี่สิบปี

พื้นที่ดังกล่าวมีระบบนิเวศที่หลากหลาย ทั้งสังคมพืชกึ่งอัลไพน์ ป่าดิบเขา ป่าสนเขา ป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง และพื้นที่ชุ่มน้ำขนาดเล็ก พื้นที่นี้จึงเป็นที่อาศัยของพันธุ์ไม้ถิ่นเดียวเฉพาะที่เชียงดาว และพืชหายากในประเทศไทยจำนวนมาก แสดงความเชื่อมโยงของภูมิประเทศของเชียงดาวที่มีความต่อเนื่องกับแนวด้านทิศตะวันออกของเทือกเขาหิมาลัย ที่ราบสูง Qinghai-Tibet และทางตอนใต้ของจีน นอกจากนี้ ยังเป็นแหล่งอาศัยของ กวางผา และเลียงผา และสัตว์ป่าคุ้มครองอีกหลายชนิด

ดอยเชียงดาวเป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรม อาทิ วัฒนธรรมของชาวไทยใหญ่ ม้ง มูเซอ ลีซอ ปกากะญอ และวัฒนธรรมล้านนา ซึ่งแต่ละกลุ่มสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างสันติ พื้นที่ดอยเชียงดาวยังมีความสำคัญต่อจิตวิญญาณของผู้คนในล้านนา ความเชื่อเกี่ยวกับ เจ้าหลวงคำแดงซึ่งสถิตอยู่บนดอยหลวงเชียงดาว ตำนานถ้ำเชียงดาว ที่ปรากฏในหลายสำนวนกระจายกันอยู่ในจังหวัดต่าง ๆ ทางภาคเหนือของไทย และเชื่อว่าเจ้าหลวงคำแดงเป็นสัญลักษณ์ร่วมของชนเผ่าไทในลุ่มน้ำโขงอีกด้วย

ปัจจุบันเชียงดาวมีชื่อเสียงในฐานะแหล่งท่องเที่ยว เส้นทางศึกษาธรรมชาติดอยหลวงเชียงดาว สำหรับผู้สนใจศึกษาระบบนิเวศของยอดดอยหลวงเชียงดาว ปัจจุบันการขออนุญาตเข้าใช้ศึกษาธรรมชาติมีความเข้มงวด จำกัดจำนวนไม่เกินศักยภาพของเส้นทางศึกษาธรรมชาติ และมีการดูแลร่วมกันกับเครือข่ายของคนในท้องถิ่นและในจังหวัดเชียงใหม่ให้การใช้เส้นทางศึกษาธรรมชาติเกิดผลกระทบต่อธรรมชาติน้อยที่สุดและเกิดขยะในพื้นที่อนุรักษ์เป็นศูนย์

การพัฒนาสังคมของพื้นที่ในภาพรวมเป็นไปอย่างค่อยเป็นค่อยไป ด้วยวิถีเรียบง่าย ไม่เร่งรีบ ยึดถือความเป็นล้านนา ที่มีดอยหลวงเชียงดาวเป็นศูนย์รวมจิตใจ พื้นที่ธรรมชาติที่ใหญ่เพียงพอต่อการเป็นหลักประกันความมั่นคงทางบริการนิเวศให้กับกิจกรรมต่าง ๆ ในพื้นที่ ความเข้มแข็งของคนในท้องถิ่น การส่งเสริมการการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ กลุ่มวิสาหกิจเพื่อสังคมที่เกิดจากคนในท้องถิ่นและเป็นผู้นำในการพัฒนาคุณภาพและช่องทางการตลาดของสินค้าและการบริการในพื้นที่ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมให้เชียงดาวเป็นตัวอย่างที่ดีในเกิดการบูรณาการกิจกรรมของหน่วยงานต่าง ๆ ให้พื้นที่เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืนอย่างแท้จริง การอนุรักษ์ระบบนิเวศ การรักษาสภาพแวดล้อมที่และความอุดมสมบูรณ์ไว้ให้ลูกหลาน การพัฒนาสังคมเศรษฐกิจของชุมชน และสามารถเป็นแหล่งถ่ายทอดความรู้และวิทยาการต่าง ๆ ทั้งระดับประเทศและระดับโลก เป็นความภาคภูมิใจของชาวเชียงดาวทั้งในปัจจุบันและอนาคต