ความเป็นมา
ตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2545 ตั้งอยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ที่ ต.คอกควาย อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี สำหรับผืนป่าห้วยขาแข้ง เป็นผืนป่าประกอบด้วยป่าไม้เกือบทุกประเภทของประเทศไทย ทั้งป่าดิบเขา ป่าดิบแล้ง ป่าสนผลัดใบ จากสภาพป่าที่สมบูรณ์จึงเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าชนิดต่าง ๆ ที่หายากและใกล้สูญพันธุ์สภาพความอุดมสมบูรณ์ดังกล่าว ทำให้เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ได้รับการประกาศจากองค์กรยูเนสโก(UNESCO) ให้เป็นมรดกโลกทางธรรมชาติ เมื่อวันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ.2534

ศูนย์ศึกษาธรรมชาติฯ จึงเป็นส่วนหนึ่งที่ตั้งขึ้นมาเพื่อเป็นแหล่งศึกษาหาความรู้ในพื้นที่สำคัญนี้ สำหรับป่าห้วยขาแข้งลักษณะพื้นที่ทั่วไปเป็นหินอัคนีที่เกิดขึ้นราว 300 ล้านปีก่อน ประกอบด้วยหินแกรนิตเป็นส่วนใหญ่บางส่วนเป็นหินดินดานเนื้อทราย ลักษณะดินเป็นดินทราย ดินร่วนปนทรายไปจนถึงดินทรายจัด ดินตื้นค่อนข้างเป็นกรดจัด ธาตุอาหารค่อนข้างต่ำ สภาพดินทั่วไปในห้วยขาแข้งไม่เหมาะสำหรับการทำเกษตรกรรม

สภาพภูมิอากาศเป็นแบบภูมิอากาศในเขตร้อนกับภูมิอากาศในแบบกึ่งร้อน โดยแบ่งเป็น 3 ฤดู คือ ฤดูร้อน ตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนพฤษภาคม ฤดูฝน ตั้งแต่เดือนมิถุนายนถึงเดือนตุลาคม ฤดูหนาวตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนถึงเดือนมกราคม

ป่าไม้และพันธุ์ไม้ /สัตว์ป่า
มีสภาพป่าที่อุดมสมบูรณ์ ได้แก่ ป่าดิบเขา พบในระดับความสูงมากกว่า 1,000 เมตร ไม้เด่นที่สำคัญ เช่น ก่อ ในสามสกุล ป่าดงดิบแล้ง ในช่วงระดับความสูง ประมาณ 400-1,000 เมตร พรรณไม้ที่สำคัญ เช่น ยางสะเดา ยางโอน กัดลิ้น ค้างคาวกระเบากลัก เป็นต้น ป่าดิบแล้ง ในช่วงระดับความสูง ประมาณ 400-1,000 เมตร พรรณไม้ที่สำคัญ เช่น ยางสะเดา ยางโอน กัดลิ้น ค้างคาวกระเบากลัก เป็นต้น ป่าเต็งรัง พบในพื้นที่แห้งแล้งดินตื้นเก็บความชื้นได้ไม่นานอยู่ในช่วงความสูง 200-600 เมตร พรรณไม้ที่สำคัญ เช่น เต็ง รัง เหียง พลวง ป่าเบญจพรรณ พบในช่วงความสูงประมาณ 450-900 เมตร พรรณไม้ที่สำคัญ เช่น เสลา มะค่าโม อินทนินบก คูน และไผ่ชนิดต่างๆ

สัตว์ป่าที่อาศัยอยู่ในบริเวณศูนย์ศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่า นกป่า มีอยู่ไม่น้อยกว่า 360 ชนิด สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม พบมากกว่า 130 ชนิด สัตว์เลื้อยคลาน มีสัตว์เลื้อยคลานอย่างน้อยกว่า 81ชนิด เป็นแหล่งรวมของสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก 37 ชนิด ผลการสำรวจของสำนักวิจัยด้านมีนวิทยาทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ พบว่า ในแหล่งน้ำธรรมชาติมีปลาน้ำจืด อาศัยไม่น้อยกว่า 150 ชนิด

จุดเด่น
ในกิจกรรมศึกษาธรรมชาติจะมีหลักสูตรการอนุรักษ์เสือโคร่ง เนื่องจากศูนย์ฯอยู่ในพื้นที่ป่าห้วยขาแข้ง ซึ่งเป็น ผืนป่าสำคัญหรือที่อยู่ของเสือโคร่งที่สำคัญแห่งหนึ่งของโลก มีน้ำตกไซเบอร์ที่มีความสวยงามซึ่งเป็นน้ำตกที่มีระดับลดหลั่นกันไปจำนวน 4 ชั้น มีความกว้างมากกว่า 30 เมตร ความสูงในแต่ละชั้น ที่มีขนาดความสูงที่ลดหลั่นกันไป ตั้งแต่ 6 เมตร 3 เมตร 2 เมตรและ 1 เมตร เรียงรายบริเวณใกล้ๆกันอย่างสวยงาม

กิจกรรมเพื่อการศึกษา
กิจกรรมค่ายเยาวชนอนุรักษ์ธรรมชาติ กิจกรรมเดินป่าศึกษาธรรมชาติและกิจกรรมดูนก

----------

ข้อมูลสำหรับติดต่อ :

ศูนย์ศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ตำบล คอกควาย อำเภอบ้านไร่ อุทัยธานี 61140

โทร. 063 746 8146

อีเมล : peafowlhkk9@hotmail.co.th