สวนรุกขชาติพฤกษามหาราชินี

 
 

 

 
สำนักงานที่ตั้ง :  หมู่ที่ 1 ตำบลประดู่ หมู่ที่ 2 ตำบลทุ่งพลา อำเภอโคกโพธิ์ จังหวัดปัตตานี
พิกัด :  47N 739281, 737382
พื้นที่รับผิดชอบ :  ประมาณ 25 ไร่
 

ประวัติความเป็นมา

เมื่อปีพุทธศักราช 2537 นายพลากร สุวรรณรัฐ ซึ่งดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดในขณะนั้น ได้ดำริและริเริ่มดำเนินการจัดตั้งโครงการ
ก่อสร้างศูนย์ศิลปชีพและสวนรุกขชาติสำหรับการพักผ่อนหย่อนใจของจังหวัดปัตตานีขึ้น ในพื้นที่ตำบลทุ่งพลา ตำบลนาประดู่ อำเภอ
โคกโพธิ์ จังหวัดปัตตานี ติดทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 409 สายปัตตานี-ยะลา ห่างจากตัวเมืองจังหวัดปัตตานี ประมาณ 30 กิโลเมตร
ทั้งนี้ เพื่อสนองแนวพระราชดำริของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในงานด้านศิลปาชีพพิเศษ

ต่อมาได้มีการประชุมหารือ ระหว่างคณะกรรมการบริหารของศูนย์ฯ หัวหน้าส่วนราชการที่เกี่ยวข้อง และเจ้าอาวาสวัดช้างให้  ที่ประชุม
จึงมีมติร่วมกันให้ใช้ชื่อศูนย์แห่งนี้ว่า ศูนย์ฝึกอาชีพ (วัดช้างให้) ตามแนวพระราชดำริด้านศิลปาชีพพิเศษ อำเภอโคกโพธิ์ จังหวัดปัตตานี
และได้มีพิธีเปิดศูนย์ฯ อย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 28 ตุลาคม 2538 โดยสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงเสด็จพระราชดำเนิน
มาเป็นองค์ประธานในพิธีเปิด

เนื่องจากภายในบริเวณศูนย์ฝึกอาชีพ มีบางส่วนเป็นพื้นที่ป่า ซึ่งมีพรรณไม้หลากหลายชนิดขึ้นอยู่อย่างหนาแน่น ประกอบกับป่าบริเวณ
ดังกล่าว ยังเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ หรือจัดกิจกรรมนันทนาการเพื่อเสริมสร้างสุขภาพที่ดี ให้กับประชาชนของจังหวัดปัตตานี
และยังใช้เป็นสถานที่ที่เยาวชน นักเรียน นักศึกษา หรือประชาชนทั่วไป ได้ศึกษาค้นคว้าทางด้านธรรมชาติวิทยา และความหลากหลาย
ของพรรณไม้ โดยเฉพาะพันธุ์ไม้ที่มีค่าหายากในท้องถิ่นของจังหวัดชายแดนภาคใต้อีกทางหนึ่งด้วย

 


 

ดังนั้นจังหวัดปัตตานีจึงได้ประสานงานไปยังกรมป่าไม้ เพื่อดำเนินการจัดตั้งโครงการสวนรุกขชาติและจัดส่งเจ้าหน้าที่มาดูแล บำรุงรักษา
และรับผิดชอบสวนรุกขชาติ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของศูนย์ฝึกอาชีพ มีเนื้อที่โดยประมาณ 25 ไร่ และต่อมากรมป่าไม้ได้อนุมัติเงินงบประมาณ
แผนงานอนุรักษ์ป่าไม้ งานพัฒนาการป่าไม้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ มาดำเนินการในปีงบประมาณ 2538 และปีงบประมาณ 2539
โดยให้อยู่ในความควบคุมดูแลและรับผิดชอบงานของอุทยานแห่งชาติน้ำตกทรายขาว สำนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ กรมป่าไม้

ต่อมา อุทยานแห่งชาติน้ำตกทรายขาว ได้มีการประสานงานกับผู้ว่าราชการจังหวัดปัตตานี (นายพลากร สุวรรณรัฐ) และหัวหน้าฝ่าย
โครงการพิเศษ (นายชวลิต อุรพีพัฒนพงษ์) กองแผนงาน กรมป่าไม้ เพื่อพิจารณาคัดเลือกชื่อสวนรุกขชาติดังกล่าวให้เหมาะสม และได้
มีความเห็นชอบร่วมกันให้ใช้ชื่อว่า "สวนรุกขชาติพฤกษามหาราชินี" เพื่อถวายพระเกียรติแด่สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ
เนื่องในวโรกาสทรงมีพระชนมายุครบ 62 พรรษา ในวันที่ 12 สิงหาคม 2537

สวนรุกขชาติพฤกษามหาราชินี ได้พัฒนาให้สวนแห่งนี้เป็นป่าธรรมชาติที่มีพรรณไม้มงคลของทุกจังหวัด ซึ่งสมเด็จพระนางเจ้าฯ
พระบรมราชินีนาถ ได้ทรงพระราชทานแก่ผู้ว่าราชการจังหวัดทั่วประเทศเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2537 โดยมีพรรณไม้มงคลประจำจังหวัด
ต่างๆ ทั่วประเทศ รวม 76 ชนิด นำมาปลูกรวมไว้ในแห่งเดียวกันเป็นแห่งแรก เมื่อวันที่ 22 กันยายน 2537 โดยมี
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเสด็จมาเป็นองค์ประธานในพิธี

 
 

วัตถุประสงค์ในการดำเนินงาน

1)  เพื่ออนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ที่มีบริเวณศูนย์ฝึกอาชีพ (วัดช้างให้) ให้คงอยู่สืบไป
2)  เพื่อเป็นแหล่งรวบรวมพันธุ์ไม้มงคลประจำจังหวัดต่างๆ ของประเทศเป็นแห่งแรก 
3)  เพื่อใช้เป็นสถานที่สำหรับเยาวชน นักเรียน หรือประชาชนทั่วไป ได้ศึกษาค้นคว้าด้านธรรมชาติวิทยา  
     หรือความหลากหลายของพันธุ์ไม้  โดยเฉพาะพันธุ์ไม้ท้องถิ่นของจังหวัดชายแดนภาคใต้ 
4)  เพื่อเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ หรือจัดกิจกรรมนันทนาการเสริมสร้างสุขภาพที่ดีให้กับประชาชน 
     และส่งเสริมอุตสาหกรรมท่องเที่ยวของจังหวัดปัตตานีอีกทางหนึ่งด้วย 

5)  เพื่อรักษาความสมดุลทางธรรมชาติของระบบนิเวศน์ และสิ่งแวดล้อมโลก

 
 

สภาพป่าและพืชพรรณเด่น

มีลักษณะเป็นป่าดิบชื้น พันธุ์ไม้ที่เด่นๆ ได้แก่ เนียง (Anchideniron jiringa Nielson) คอแห้ง (Carallia brachita Merrill)  
แซะ (Millettia atropurpurea Benth) ชะเมา (Eugenia grandis  Wight) ตีนนก (Vitex pinnata Linn) 
สัตตบรรณ (Alstonia  scholaris R.Br.) และอื่นๆ รวมทั้งพันธุ์ไม้มงคลประจำจังหวัดต่างๆ 76 จังหวัด

 
 

ลักษณะภูมิประเทศ

เป็นเนินเขาขนาดเล็ก ลาดจากทิศใต้ไปทิศเหนือ 
ลักษณะดินมีลักษณะดินร่วนปนทรายอากาศร้อนในฤดูแล้ง