ชื่อหน่วยงาน สำนักงานบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ ๑๓ (สาขาลำปาง) (สำนักงานป่าไม้เขตลำปาง)
อยู่บนพื้นที่ ๑๗ ไร่ ๑ งาน ๖ ตารางวา สำนักงานตั้งอยู่ เลขที่ ๑ ถนนป่าไม้เขต ตำบลเวียงเหนือ อำเภอเมือง
จังหวัดลำปาง ๕๒๐๐๐
เบอร์โทรศัพท์ ๐-๕๔๔๒๒-๖๘๒๘, ๐-๕๔๒๒-๖๕๗๓ 

ประวัติและการดำเนินงานของสำนักงาน

นับแต่ต้นกรุงรัตนโกสินทร์   ในรัชสมัยสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3   ปรากฏหลักฐานตามจดหมายเหตุว่า มีการส่งไม้สักเป็นส่วยแทนทองคำ จนกระทั่งราวปีพุทธศักราช 2372 ได้มีการตั้งขุนจำเริญรักษา เป็นเจ้าภาษีไม้ขอนสัก  ซึ่งเดิมป่าไม้สักใน 5 นครอันได้แก่ นครเชียงใหม่ ลำพูน ลำปาง แพร่ และน่าน เจ้าผู้ครองนครเหล่านี้  ได้ยึดถือเอาว่า ป่าไม้ในเขตท้องที่ดังกล่าวเป็นทรัพย์สินของตน ผู้ใดจะทำไม้สัก ในป่าท้องที่ใดจะต้องได้รับอนุญาตจาก เจ้าผู้ครองนครนั้น ๆ โดยยอมเสียเงินที่เรียก ว่า "ค่าตอไม้" ตามจำนวนต้นที่จะ ตัดฟันลง นอกจากนั้น เจ้าผู้ครองนครจะยกป่าใดในท้องที่ของตนให้แก่ผู้ ใดก็ได้ และเมื่อเจ้าของป่าถึงแก่กรรมลง ป่าไม้นั้นก็ตกเป็นทรัพย์สินอยู่ในกองมรดกด้วย มิได้มีการควบคุมการทำไม้ในทางวิชาการเลย เช่น จำนวนไม้ที่จะให้ตัดฟันแต่ละคราว ขนาดจำกัด หรือจะตัดออกจากป่าตอนไหน เท่าใด ก็มิได้กำหนดไว้  นอกจากนี้ ในระยะหลังการอนุญาตให้ทำป่าไม้ของผู้เป็นเจ้าของป่ามิได้เป็นไปโดยยุติธรรมและเรียบร้อย ได้ก่อความยุ่งยากและเกิดกรณีพิพาทระหว่าง ผู้ขออนุญาต ผู้รับอนุญาตและเจ้าของป่าเนือง ๆจนได้มีคำร้องทุกข์ของผู้เดือดร้อนถึงรัฐบาลอยู่เสมอ รัฐบาลจึงได้ตราพระราชบัญญัติ สำหรับผู้รักษาเมือง ซึ่งจะทำสัญญากับ ชาวต่างประเทศ จุลศักราช 1236 (พ.ศ.2417) โดย บัญญัติว่า สัญญาที่ผู้รักษาเมือง หรือผู้ครองนคร จะกระทำกับชาวต่างประเทศนั้นจะต้องได้รับ สัตยาบันจากรัฐบาลก่อน จึงจะมีผลใช้บังคับได้ และรัฐบาลได้แทรกข้อความที่ว่า"ห้ามมิ ให้เจ้านายเจ้าของป่าออกใบอนุญาตแห่งใดแห่งหนึ่งให้แก่บุคคลเกินกว่า 1 คน"ไว้ ในสัญญาทางพระราชไมตรีอังกฤษ  เมื่อปี   พ.ศ.2426

                    ปีพุทธศักราช 2439  สมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง รัชกาลที่ 5 ได้ทรงพระกรุณา โปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้สถาปนากรมป่าไม้ขึ้น เมื่อวันที่ 18 กันยายน   โดยมี มร. เอช สเลด เป็นเจ้ากรมป่าไม้คนแรก จึงนับเป็นการเริ่มต้นศักราชใหม่ด้านการป่าไม้ของไทย นับจากนั้นมากิจการป่าไม้ ได้มีการพัฒนาขึ้นเป็นลำดับ มีการเปลี่ยนแปลงสัญญาอนุญาตทำป่าไม้สักที่ใช้มาก่อนและใช้อยู่ โดยให้ยกเลิกได้ยกเลิกไปและใช้สัญญาใหม่แทน การกำหนดขนาดจำกัดไม้ที่จะตัดฟัน  ควบคุมการทำไม้สัก โดยเฉพาะพื้นที่ภาคเหนือ โดยในระยะแรก กรมป่าไม้ มีที่ทำการที่เชียงใหม่   ซึ่งปัจจุบัน เป็นที่ตั้งของสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 16 (เชียงใหม่) ขณะเดียวกันยังได้มีสาขาระดับป่าไม้ภาคขึ้นที่ลำปาง และนครสวรรค์ จึงนับได้ว่า ป่าไม้ภาคลำปาง เป็นหน่วยงานของกรมป่าไม้ ที่ได้จัดตั้งขึ้นพร้อมกันกับการสถาปนากรมป่าไม้ขึ้น ในปีพุทธศักราช 2439 มี มร.ลิมูซิน ดำรงตำแหน่งป่าไม้ภาคลำปาง เป็นคนแรก

                    ปีพุทธศักราช 2441 กรมป่าไม้ เริ่มดำเนินการสำรวจแผนที่ป่าไม้สักในท้องที่จังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน ลำปาง แพร่ สุโขทัย และกำแพงเพชร โดยเจ้าหน้าที่ผู้สำรวจโดยมากอยู่ในตำแหน่งป่าไม้ภาค ซึ่งแผนที่เหล่านี้ใช้เป็นหลักในการวางโครงการป่าไม้ในโอกาสต่อไป

                    ปีพุทธศักราช 2444 มร.ลิมูซิน ป่าไม้ภาคลำปาง มีเรื่องหนีออกจากประเทศไป กรมป่าไม้ให้ มร.วิลกินส์  มาดำรงตำแหน่งแทน โดยในปีนี้เอง กรมป่าไม้ ซึ่งมี มร.ดับลิว เอฟ แอล ทอทเทนแฮม เป็นเจ้ากรมป่าไม้ ได้เสนอเรื่องขอขยายอัตรากำลังเจ้าหน้าที่ ซึ่งข้อเสนอนี้ได้รับอนุมัติให้ดำเนินการได้ จึงเป็นไปได้ว่า ป่าไม้ภาคหรือป่าไม้เขต ได้เพิ่มจำนวน 7 ภาค เป็นถึง 16 ภาค ในระยะนี้

                     ปีพุทธศักราช 2449 กรมป่าไม้ ได้เริ่มทำการปลูกสร้างสวนป่าขึ้นเป็นครั้งแรกที่ป่าแม่ปาน อำเภอสูงเม่น  จังหวัดแพร่ โดยใช้วิธีอาศัยชาวไร่แบบพม่า และเริ่มการบำรุงป่าธรรมชาติ โดยการตัดเถาวัลย์และหว่านเมล็ดพันธุ์ไม้สักในพื้นที่ว่างในป่า ท้องที่ จังหวัดเชียงใหม่ และลำพูน ระหว่างปี 2450 – 2452   สำหรับจังหวัดลำปาง มีหลักฐานพบว่า เริ่มปลูกสร้างสวนป่าขึ้นจำนวนหลายแห่ง ในปี 2474  เช่น สวนป่าห้วยหลวง สวนป่าแม่รื่นน้อย สวนป่าแม่อุบอิบ สวนป่าห้วยแม่ถอด เป็นต้น

                      ปีพุทธศักราช 2461 กรมป่าไม้ ได้ตั้งกองกานไม้ขึ้น มีสำนักงานที่ป่าไม้ภาคลำปาง เพื่อดำเนินการเลือกและกานไม้ในป่าสัมปทานเอง โดยกรมป่าไม้คิดค่าใช้จ่ายในการเลือกและกานไม้ในอัตราต้นละ 1 บาท

                      ปีพุทธศักราช 2467 กรมป่าไม้ ได้รับการยกฐานะขึ้นเป็นกรมที่มีอธิบดีเป็นหัวหน้า โดยพระยาดรุพันพิทักษ์ เป็นอธิบดีคนแรก โดยมีพระบรมราชโองการประกาศ เมื่อวันที่ 28 เมษายน พุทธศักราช 2467

                      ปีพุทธศักราช 2478 กรมป่าไม้ ได้มีการปรับปรุงส่วนราชการโดยปรับปรุงกองกานไม้เป็นกองบำรุง

          ปีพุทธศักราช 2481 หลวงสมานวนกิจ ป่าไม้ภาคลำปาง ได้เชิญชวนข้าราชการ พ่อค้าและ

ประชาชน ปลูกต้นไม้เนื่องในวันชาติ (วันที่ 24 มิถุนายน 2481) นับเป็นครั้งแรกที่มีการชักชวนกันปลูกต้นไม้ตามแบบฉบับกับที่ทำกันอยู่ในต่างประเทศ ที่เรียกว่า อาร์บอเดย์

                      ปีพุทธศักราช 2484 กรมป่าไม้ ได้มีการปรับปรุงส่วนราชการ โดยเปลี่ยนชื่อป่าไม้ภาค เป็นป่าไม้เขต มีอำนาจควบคุมบังคับบัญชา ป่าไม้และยางจังหวัด และป่าไม้อำเภอได้โดยตรง ทำให้ป่าภาคลำปาง เปลี่ยนเป็น ป่าไม้เขตลำปาง ตั้งแต่บัดนั้น เป็นต้นมา โดยมีหลวงวิบูลย์วนกิจ (วิบูลย์  ธรรมบุตร) ดำรงตำแหน่ง เจ้าพนักงานป่าไม้ภาคคนแรก ปี 2494 ได้เปลี่ยนผู้ดำรงตำแหน่งเป็นป่าไม้เขตลำปาง มีนายตรี   กกกำแหง ดำรงตำแหน่งป่าไม้เขตลำปาง

                       ปีพุทธศักราช 2545 ได้มีตราพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ.2545 และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง มีการปรับปรุงโครงสร้างการบริหารงานของกรมป่าไม้ขึ้นใหม่ สำนักงานป่าไม้เขตลำปาง ได้เปลี่ยนเป็น สำนักบริหารจัดการในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ 14 (ลำปาง) สังกัดกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

           ปีพุทธศักราช 2548 ได้มีการปรับปรุงส่วนราชการของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช

อีกครั้ง จึงได้ถูกยุบไปสังกัด สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 13 (แพร่) และเปลี่ยนชื่อเป็น สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์

ที่ 13 (สาขาลำปาง) ตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน  

?